100 - Einstaklingur (Main Entry-Personal Name) (NR)
Í sviðið er færð inn lýsing á viðföngum sem eru höfundarverk nafngreinds einstaklings eða samvinnuverkefni (collaboration) nafngreindra einstaklinga. Sviðið er ekki notað ef viðfangið er safnrit (compilation) þar sem hver einstaklingur á afmarkað verk (kafla í riti) eða ef viðfangið er tímarit, kvikmynd, spil, púsluspil eða leikfang, sem eru alltaf skráð á titil.
Vísar
Fyrri vísir
0 Erlent fornafn
1 Erlent ættarnafn
3 Stakt ættarnafn (ætt)
4 Íslenskt nafn
Síðari vísir
# Óskilgreindur
Helstu deilisvið og röð þeirra í færslu
$$a Nafn (Personal name) (NR)
$$b Númer sem fylgir nafni kóngafólks og páfa (Numeration) (NR)
$$q Uppleyst skammstöfun nafns, afmörkuð með sviga. Ekki skylda að nota við frumskráningu nafns (Fuller form of name) (NR)
$$c Tignarheiti útlendinga, afmarkað með kommu (Titles and words associated with a name) (R)
$$d Fæðingar- og dánarár (Dates associated with a name) (NR)
$$c Auðkenni, afmarkað með sviga, t.d. starfsheiti, dulnefni, eiginnafn höfundar sem notar dulnefni (Titles and words associated with a name) (R)
$$e Hlutverk. Má sleppa ef hlutverk er óljóst (Relator term) (R)
Dæmi
100 4# $$a Jakobína Sigurðardóttir $$d 1918-1994 $$e höfundur
100 1# $$a King, Stephen, $$d 1947- $$e höfundur
Leiðbeiningar / Um sviðið
Gegni skapari / höfundur hugverksins fleiri en einu hlutverki við gerð viðfangsins má endurtaka deilisvið $$e með þeim hlutverkum
Athugið að mannanöfn eru sett í deilisvið $$a í streng. Íslensk mannanöfn eru ekki viðsnúin en erlend mannanöfn eru alla jafna viðsnúin þar sem eftirnafnið kemur fyrst í strengnum.
Að sækja mannanöfn í nafnmyndaskrá
Nafn einstaklings er slegið inn í deilisvið a og nafnmyndin sótt með því að velja F3. F3 opnar nafnmyndaskrá Gegnis (CIL) og býður líka upp á að sækja nafnmynd í Library of Congress (LCNAMES) eða í höfðalista úr bókfræðifærslum:
Sé nafnmyndin til í CIL á alltaf að velja þann möguleika, hvort sem um er að ræða erlent eða íslenskt nafn.
Sé nafnmyndin ekki til í CIL þarf að skoða hina flipana og velja á eftirfarandi hátt:
Erlend nöfn: Ef um er að ræða erlent nafn, er LCNAMES opnuð og tengt við nafnmyndina þar. Ef sami aðili á aðra nafnmynd (annan streng en þann sem er í LCNAMES) í höfðalistanum á að velja nafnmyndina í LCNAMES. Til dæmis á höfundurinn Ann Cleeves nafnmyndafærslu í LCNAMES án ártals, en í höfðalista er höfuðið Cleeves, Ann, 1954-. Hér á að velja færsluna í LCNAMES.
Sjá myndband með leiðbeiningum
Sendið gjarnan póst á gegnir@landsbokasafn.is og látið vita af einstaklingum sem eiga nafnmynd í LCNAMES og eru einnig til í höfðalista með nafnmynd sem fellur ekki saman við nafnmyndina í LCNAMES. Skrásetjarar Landsbókasafns sjá um að sameina nafnmyndirnar.
Íslensk nöfn: Ef um er að ræða íslenskt nafn sem ekki finnst í CIL, er höfðalisti skoðaður og nafnið valið þar. Ef nafnið er hvorki í CIL né höfðalista er nafnið fært inn í bókfræðifærsluna í samræmi við skráningarreglur (nafn í $$a og ártöl í $$d). Skrásetjarar Landsbókasafns fara yfir nöfn í höfðalistum sem ekki eru tengd við CIL og búa til nafnmyndafærslur.
Ef þið rekist á íslensk nöfn í LCNAMES, sem ekki eru til í CIL, sendið póst á gegnir@landbokasafn.is
Að sækja hlutverkaheiti í staðlaðan orðaforða
Nota skal íslensk hlutverkaheiti sem eru sótt í staðlaðan hlutverkalistan sem birtist í felliglugga þegar slegið er inn í deilisviðið.
Að búa til nýja nafnmynd
Ef búa á til nýja nafnmynd skal ávallt huga að framsetningu mannanafna og sérstafanotkun.
Bækur
Ef viðfangið er höfundarverk margra einstaklinga fer sá sem fyrstur er greindur á viðfanginu í svið 100, aðrir í svið 700.
Sviðið er notað ef um er að ræða sýningarskrá með myndum af verkum eins listamanns. Sviðið er ekki notað fyrir samsýningar tveggja eða fleiri listamanna.
Ef höfundur er óþekktur eða viðfangið er safnrit unnið undir ritstjórn er sviðið ekki notað.
Hljóðrituð tónlist
Viðfangið í heild skal skrá á titil. Í tveimur tilvikum má þó skrá á tónskáld:
-Tónskáld á sígildum verkum (t.d. óperur, óperettur, óratoríur, sinfóníur o.s.frv.), höfundarverk nafngreinds einstaklings, skal skrá í svið 100. Hins vegar ef fleiri en eitt klassískt tónskáld eiga verk á sama viðfanginu skal skrá á titil. Það má aldrei skrá á flytjanda.
-Íslensk tónverk eru greiniskráð hvort sem um klassísk verk, jass, dægurtónlist o.s.frv. er að ræða. Þá skal skrá tónskáld í svið 100 í greinifærslum, sjá leiðbeiningar um greiniskráningu laga.
Athugið: Þó að sama tónskáld sé höfundur allra laga á viðfanginu í heild á samt að skrá á titil í öðrum tegundum tónlistar en sígildri.
Nótur
Tónskáld ber alltaf meginábyrgð á tónverki í nótnaskráningu (höfundarverk nafngreinds einstaklings). Tónskáld skal skrá í svið 100 ef það er eitt eða með öðrum höfundur allra tónverka í nótnabindi. Ef eitt tónverk er höfundarverk margra einstaklinga fer sá sem fyrstur er settur fram á viðfanginu í svið 100, aðrir í svið 700.
Ef einstaklingur í sviði 100 sinnir jafnframt öðrum hlutverkum á að geta þeirra í sama sviði (t.d. textahöfundur, útsetjari).
Ef þessi skilyrði eru ekki uppfyllt skal skrá á titil.
Höfundur kennslubókar fyrir hljóðfæri eða söng ber meginábyrgð á hugverkinu og er því skráður í svið 100.
Kennslubók inniheldur oftast umsamin tónverk (adaptation) margra tónskálda.
Kvikmyndir, spil, púsluspil og leikföng
1XX sviðin eru ekki notuð, allar kvikmyndir, spil, púsluspil og leikföng eru skráð á titil.