Hlutverkaheiti - enska
Enskt heiti |
Kóði |
Íslenskt heiti |
Skýring / umfangslýsing |
abridger |
abr |
stytting |
Notað til að gera grein fyrir styttum útgáfum. Hlutverkið stytting á ekki heima í sviði 100, nema skapari hugverksins hafi líka séð um að stytta þá útgáfu sem skráð er. Notist ekki þegar um verulega breytingu á upprunalegu hugverki er að ræða. Þá á hlutverkið höfundur við |
actor |
act |
leikari |
|
addressee |
rcp |
viðtakandi |
Notað um viðtakanda sendibréfa |
animator |
anm |
hreyfimyndagerð |
Notað um myndlífgun, þ.e. þegar teiknimyndapersónur eða leikbrúður eru látnar hreyfast líkt og lifandi verur |
architect |
arc |
arkitekt |
|
arranger |
arr |
útsetning |
Útsetning tónlistar |
artist |
art |
myndlistarmaður |
Notað um listmálara, grafíklistamenn og leirlistarmenn |
author |
aut |
höfundur |
Notað um höfund og meðhöfund texta, óháð miðlun |
(author of afterword) |
aft |
höfundur viðprents |
Notið höfundur viðprents |
author of introduction |
aui |
höfundur viðprents |
Viðprent er notað um viðbótarefni, t.d. formála, inngang og eftirmála eftir aðra en höfund megintexta |
cartographer |
ctg |
kortagerð |
|
choreographer |
chr |
danshöfundur |
Sá sem semur ballett eða annað dansverk sem ætlað er til flutnings, t.d. í leikhúsi |
cinematographer |
cng |
kvikmyndataka |
|
(collaborator) |
|
(samstarfsaðili - notið þrengri heiti) |
Notið nákvæmari heiti, t.d. ritstjóri, þýðandi, myndhöfundur |
commissioning body |
|
verkbeiðandi |
Aðili sem verk er unnið fyrir |
compiler |
com |
samantekt |
Notað um þann sem safnar, velur og skipuleggur verk, t.d. ritaskrá |
composer |
cmp |
tónskáld |
|
conductor |
cnd |
stjórnandi |
Notað um hljómsveitarstjóra og kórstjóra |
consultant |
csl |
ráðgjöf |
|
(contributor) |
ctb |
(aðild - notið þrengri heiti) |
Notið nákvæmari heiti, t.d. ritstjóri, þýðandi, myndhöfundur |
contractor |
ctr |
verktaki |
|
costume designer |
cst |
búningahönnun |
|
cover designer |
cov |
kápuhönnun |
Einkum notað um íslenskar bækur ef kápa sér sérstaklega vegleg og hönnuður kemur fram |
(creator) |
cre |
(skapari - notið þrengri heiti) |
Notið þrengra heiti, t.d. höfundur eða tónskáld |
curator |
cur |
sýningarstjórn |
Notað um t.d. stjórnanda listsýningar |
dancer |
dnc |
dansari |
|
dedicatee |
dte |
samið fyrir |
Notað um tónlistarmann sem tónverk er samið fyrir |
degree granting institution |
dgg |
útskriftaraðili |
Stofnun sem útskrifar/veitir háskólagráðu |
designer |
dsr |
hönnun |
Mótun eða skipulag hluta, mannvirkja eða umhverfis til framleiðslu eða byggingar þar sem sameinað er fagurfræðilegt og hagkvæmt gildi |
director |
drt |
leikstjóri |
Leikstjóri kvikmynda og leikverka |
distributor |
dst |
dreifingaraðili |
Aðili sem ber ábyrgð á dreifingu útgefins efnis (einkum tónlistar, kvikmynda og hljóðbóka) |
editor |
edt |
ritstjórn |
Ritstjóri greinasafns, fjölbindaverks eða tímarits, t.d. umsjón eða endurskoðun útgáfu, skýringar eða val efnis |
(editor of compilation) |
edc |
ritstjórn |
|
enacting jurisdiction |
enj |
stjórnvald |
Notað um það stjórnvald sem setur lög eða reglugerðir í tilteknu lögsagnarumdæmi |
(film director) |
fmd |
leikstjóri |
|
film editor |
flm |
klippari |
Sá sem klippir kvikmynd. Notað við skráningu á kvikmyndum |
(film producer) |
fmp |
framleiðandi |
|
filmmaker |
fmk |
kvikmyndagerðarmaður |
Sá sem býr til kvikmynd og ber sem einstaklingur ábyrgð á tilurð og allri framkvæmd vegna kvikmyndarinnar |
honoree |
hnr |
til heiðurs |
Notað um þann sem heiðurs- og afmælisverk eru skrifuð fyrir |
host |
hst |
þáttastjórnandi |
Notað um útvarps- og sjónvarpsþáttastjórnendur sem fá til sín gesti (t.d. Gísli Marteinn Baldursson og Egill Helgason) |
host institution |
his |
sýningarstaður |
Notað t.d. um leikhús, listasafn eða tónleikasal þar sem listviðburður á sér stað |
illustrator |
ill |
myndhöfundur |
|
instrumentalist |
itr |
hljóðfæraleikari |
Notað um hljóðfæraleikara, einleikara og undirleikara |
interviewee |
ive |
viðmælandi |
|
interviewer |
ivr |
spyrill |
|
(issuing body) |
isb |
útgefandi |
|
(joint author) |
|
höfundur |
|
letterer |
|
stafagerð |
Notað um myndskreytara sem sér um að teikna texta og hljóð í myndasögum |
librettist |
lbt |
höfundur óperutexta |
Notað við skráningu á tónlist |
lyricist |
lyr |
höfundur söngtexta |
Notað við skráningu á tónlist |
manufacturer |
mfr |
framleiðandi prentefnis |
Notað um skipulagsheild sem framleiðir einkum óútgefið efni, t.d. fjölfaldað kennsluefni |
(musician) |
mus |
hljóðfæraleikari |
|
narrator |
nrt |
lesari |
T.d. lesari hljóðbókar eða þulur í sjónvarpsþætti |
onscreen presenter |
osp |
kynnir á skjá |
Notað um aðila sem birtist í mynd og kynnir eða segir frá (t.d. Ómar Ragnarsson í Stiklum eða Attenburough þar sem hann birtist í mynd) |
performer |
prf |
flytjandi |
Notað um skipulagsheild, t.d. hljómsveit eða kór. Notað um einstaklinga þegar ekki er hægt að greina þrengra heiti, t.d. leikari, lesari, sögumaður, dansari, hljóðfæraleikari, söngvari |
photographer |
pht |
ljósmyndari |
|
producer |
pro |
framleiðandi |
Notað um framleiðanda kvikmynda, leikverka, hljóðrita o.s.frv., bæði einstakling og skipulagsheild |
publisher |
pbl |
útgefandi |
Forleggjari, forlag, bókaútgefandi, útgefandi tónlistar o.s.frv. |
puppeteer |
ppt |
leikbrúðustjórnandi |
|
recordist |
rcd |
upptaka |
Notað um þann sem tekur upp hljóð eða mynd |
screenwriter |
aus |
handritshöfundur |
Höfundur kvikmyndahandrits og leikhandrits |
singer |
sng |
söngvari |
|
sponsor |
spn |
styrktaraðili |
|
storyteller |
stl |
sögumaður |
Notað um framsögn og lestur með leikrænni tjáningu. Notið lesari í vafatilfellum |
transcriber |
trc |
skrifari |
Notað um þann sem skrifar upp texta útfærslu (expression) án þess að breyta innihaldi eða bæta við, t.d. þann sem skrifar upp handrit |
translator |
trl |
þýðandi |
|
(writer of afterword) |
|
höfundur viðprents |
|
(writer of foreword) |
|
höfundur viðprents |
|
(writer of introduction) |
win |
höfundur viðprents |
|
(writer of postface) |
|
höfundur viðprents |
|
(writer of preface) |
wpr |
höfundur viðprents |
|
Þýðingarteymi RDA valdi hlutverkaheiti á íslensku til skráningar í Gegni. Tillögum um fleiri heiti úr MARC Code List for Relators eða RDA Toolkit Relationship Designators má beina til Rögnu Steinarsdóttur, ragnas@landsbokasafn.is.
Hlutverkalistinn inniheldur valorð og vikorð sem raðað er í stafrófsröð. Valorðin eru heiti á hlutverkum sem notuð eru í deilisviði e í marksviðum 100, 110, 700 og 710. Vikorðin sem vísað er frá eru skáletruð. Innan sviga eru yfirheiti sem einnig er vísað frá. Þýðinguna unnu Hildur Gunnlaugsdóttir, Ragna Steinarsdóttir og Sigrún J. Marelsdóttir.